Oeigoerse onschuldigen in Guantanamo

Vanochtend lees ik in De Morgen het onwaarschijnlijke verhaal van de zeventien Oeigoeren die bijna 7 jaar vastzitten in Guantanamo, de Amerikaanse illegale vergeetput op Cuba. Voor wie het niet gelezen heeft, dit is een Kafkaïaans verhaal over mensen die de pech hadden geboren te zijn in de periferie en de speelbal werden in de 'internationale strijd tegen het terrorisme.' Oeigoeren hebben het niet onder de markt in de Chinese volksrepubliek. Zoals de meeste volkeren die onder één of andere vorm van imperialisme gebukt leven hebben de oeigoeren een verzetsbeweging. In een regio waar de dominante religie de Islam is de 'East Turkestan Islamic Movement' (ETIM) snel gekoppeld aan Al-Qaida, vooral door wie daar belang bij heeft, nl. China en de VS. Dit terzijde. De bewuste Oeigoeren kwamen op hun vlucht voor armoede en repressie in China terecht in Pakistan. Ze wachtten daar op een visum om door te reizen naar Turkije waar ze een nieuw leven wilden opbouwen. Niet onlogisch, gezien hun taal en cultuur bij de grote Turkse familie thuishoort. Deze Oeigoeren hebben ongeveer net zoveel te maken met de ETIM, als de gemiddelde Belg in de jaren '80 met de CCC.

Maar het noodlot slaat toe en de Pakistaanse families die hen opvangen bezwijken voor de Amerikaanse premies: ze leveren de Oeigoeren uit als 'terroristen' en vervolgens verdwijnen ze in de Caraïbische isoleercellen. Net zomin als al de andere 'terroristen' op Guantanamo krijgen ze enige wettige kans om zich te verdedigen, er vindt geen enkele vorm van proces plaats. Nu, zeven jaar later, blijven de Oeigoeren zeggen dat ze voor hun gevangenneming nooit gehoord hadden van de ETIM-groep. Nu oordeelde het Amerikaanse hooggerechtshof eindelijk dat het vasthouden van ontschuldigen ongrondwettelijk is en dat ze moeten vrijgelaten worden. Maar de Bush-administratie tekende beroep aan: ze wil de vrijlating uitstellen tot na deze ambtstermijn opdat de Amerikaanse burger er niet achter zou komen dat de gevangenen van Guantanamo eigenlijk geen moslimterroristen zijn maar in meerderheid onschuldigen. Het lijkt onwaarschijnlijk dat ze dat nog niet zouden weten maar je weet nooit moeten ze gedacht hebben in het Witte Huis.

Helaas zijn de dramatische woorden van ex-slaaf en journalist Frederick Douglas uit zijn speech ter gelegenheid van de Amerikaanse onafhankelijkheidsdag, 4 juli 1852 nog steeds meer dan actueel: "Waar ter wereld je ook gaat of staat: bekijk alle monarchieën en despotische regimes van de Oude Wereld, reis door Zuid-Amerika en ga er op zoek naar de misbruiken. Als je ze allemaal hebt opgeteld, vergelijk het resultaat dan met de doordeweekse praktijk van deze natie. Je zult zien dat de Verenigde Staten op het vlak van walgelijke barbarij en schaamteloze hypocrisie geen enkele concurrentie moet vrezen."

Ik denk ook nog aan een cafédiscussie met wat vrienden over de stelling: "de rijken en machtigen van deze wereld behoeven geen verdediging, die verdedigen zich zelf wel. Het zijn de armen, de gewone mannen en vrouwen overal, die je moet verdedigen." Ik blijf daarbij. En overigens: de wereld zou er wel bij varen.

Lees ook: "Speciaal gezant van de Raad van Europa Dick Marty mag Guantanamo Bay niet binnen"