Joe Sacco in Palestina

Vanochtend op de trein naar Brussel sloeg ik de laatste bladzijde om van Joe Sacco's beroemde 'literaire strip' (in het engels 'graphic novel') Palestine. Ik had de bundeling van zijn beroemde of beruchte werk uit 1993 al enkele jaren zien liggen in de boekwinkel maar ben er nu pas toe gekomen om het te lezen. Een Maltees uit de V.S. die palestina bezoekt en zijn ervaringen beschrijft? Tja, daar zou ik niets nieuws kunnen lezen zeker? Maar ik moet toegeven: de zin voor detail en de sfeerschepping van dit werk is onovertroffen. Sacco verbleef in 1991 en 1992 in de bezette gebieden en tekent omstandig de situatie uit waarin de Palestijnse bevolking dagdagelijks moet leven. De vluchtelingenkampen in Gaza en de mensonterende behandeling van Palestijnse burgers door Israëlische soldaten vormen de trieste hoogtepunten.

Volgende week vertrekt er een delegatie met o.m. Jos geysels en Rik Coolsaet naar Palestina op observatiemissie. Jos houdt tijdens de reis een blog bij - iets om te volgen dus. Zeker in het licht van 40 jaar Naqba - de Palestijnse catastrofe, op 14 en 15 mei. Een historische verjaardag die haast volledig dreigt ondergesneeuwd te worden door 60 jaar Israël, waarvoor de israëlische propagandamachine al haar groot geschut aan het klaar maken is.

Amarty Sen en het gevaar van éénduidige identiteiten

De bekende Indiase econoom en Nobelprijswinnaar (1998) Amartya Sen wil wel eens buiten de lijntjes kleuren van zijn vakgebied. Sen is dan ook geen econoom van de traditionele school die het axioma (zeg maar dogma) van de rationele mens en zijn consumptiebehoeften nog steeds als meest definiërende menselijke drijfveren beschouwen. Met "Identiteit en geweld" schreef hij een grotendeels vanuit de buik geschreven, maar toch wel doorwrochte kritiek op de illusie van éénduidige identiteiten. Hij wijst op de nefaste gevolgen voor geweld en conflict in de wereld van vandaag waarin mensen meer en meer van elkaar gescheiden worden door godsdienst en cultuur. Een stimulerende denkoefening. Lezers met weinig geduld zouden zich kunnen storen aan de neiging van Sen om zijn basisthese talrijke malen te herhalen, via weliswaar telkens andere invalshoeken. Maar als je bereid bent hardop mee te denken dan neem je dat voor lief. Een rustige leesplek is warm aanbevolen.

Identiteit en geweld sluit aan op de analyse van KifKif in het recente boek "cultu(u)renpolitiek." Als ondertitel schrijft Amarty Sen "de illusie van het lot," waarmee hij bedoelt, het lot van een gepercipieerde éénduidige identiteit. Ook Sen waarschuwt in zijn essay uit 2006 voor het nefaste effect wanneer je mensen vast timmert op één identiteit. De analogie met cultuur en 'de strijd tussen beschavingen' is duidelijk. In een wereld die tegen sneltreinvaart verstedelijkt en waar grote massa's mensen van verschillende achtergronden samen hun weg moeten zoeken is de zogenaamde 'culturele identiteit' een krachtig concept. Het referentiekader dat mensen gebruiken om anderen een plaats te geven werkt als een soort tabel van Mendeljev. Sen heeft het o.m. over de rol van keuze in identiteit en de sociale context die verschillend kan zijn. Ik moest spontaan denken aan het model van 'de roos van Leary,' dat binnen de groepsdynamica grafisch voorstelt hoe onze rol binnen een groep kan variëren naargelang de omstandigheden dat vereisen. Van leidend en wedijverend over helpend of aanvallend tot verontschuldigend of meegaand. Natuurlijk gaat het bij het model van Leary enkel over sociale dynamieken en komt de rol van de diverse persoonlijkheden in een groep niet aan bod. Maar de analogie is er wel.

Lees verder

Een samenvatting van deze recensie verscheen ook op de site van het E-Zine Uitpers.

Honderden woningen op Westelijke Jordaanoever

[Reactie op AFP-Bericht "Honderden woningen op Westelijke Jordaanoever" in De Standaard van 10 maart 2008, blz. 17]

In het afp-berichtje over de Israëlische beslissing om weer 750 nieuwe woningen bij te bouwen in Oost-Jeruzalem wordt eens te meer gesproken over het neutrale "nederzettingen." Alsof het om een gewoon bouwproject zou gaan waarover een eenvoudig meningsverschil zou bestaan. Alsof het terrein in kwestie 'betwist gebied' zou zijn, met andere woorden een terrein waarvan twee gelijkwaardige partijen het eigendom claimen. En tenslotte: alsof er over die grond enige wettelijke onduidelijkheid zou bestaan. Voor alle duidelijkheid: het is geen gewoon bouwproject. Het is een onderdeel van een expansiepolitiek die illegale kolonies bouwt in bezet gebied. Die Israëlische politiek wil voldongen feiten creeëren op het terrein en omvat niet alleen het bouwen van de woningen zelf maar ook het actief ronselen van joodse bewoners met belastingvoordelen, lage intrestvoeten enz. Bovendien geeft Israël gigantische bedragen uit aan beveiliging van de kolonies door het leger, aan een apart wegennet (alleen voor kolonisten) en aan nutsinfrastructuur die onder meer water steelt uit de Palestijnse waterbronnen. Het gaat ook niet om betwist gebied maar om militair bezet gebied waarop alle bouwactiviteiten door de bezetter illegaal zijn voor het internationaal recht. Israël is daar al talloze malen voor veroordeeld door de Verenigde Naties maar legt al die veroordelingen naast zich neer. Het woord "nederzettingen" is een uitvinding van de immer attente Israëlische propagandamachine, net zoals ze het recent hebben over "outposts" om de nieuwe illegale kolonies te omschrijven. Of zelfs "de buurten" als ze het hebben over de kolonies in Oost-Jeruzalem. Van een eufemisme gesproken...

Uw buitenland redacteur Bart Beirlant is hier allemaal van op de hoogte. En toch neemt u het bericht gewoon over. Is het omdat het bericht afkomstig is van afp, dat het niet meer hoeft nagekeken te worden? Ook al schrijft afp gewoon persberichten over van de Israëlische regering?

Colombia smoort onderhandelingen

[reactie op commentaar op Radio1 forum van programma De Ochtend, n.a.v. stukje over Colombia en de moord op Farc commandant]

Het ging vanochtend niet over een evaluatie van de Farc in Colombia. Ieder waarnemer is het erover eens dat de actie van het Colombiaanse leger om de tweede commandant van de Farc dood te schieten op zijn minst slechte timing was. Uitgerekend wanneer er belangrijke gesprekken plaatsvinden die kunnen leiden tot de vrijlating van onder meer Ingrid Betancourt gaan ze Paul Reyes uitschakelen. Reyes was voor Franse diplomaten de contactpersoon in de onderhandeling over de vrijlating van de belangrijkste FARC-gijzelaar Betancourt.

De Colombiaanse president Uribe is met zijn agressieve militaire benadering nog niet veel verder gekomen in het oplossen van de 'langst durende burgeroorlog ter wereld.' Al moet gezegd dat hij de rechtse paramilitaire doodsescaders min of meer onder controle heeft gekregen. De terreur van deze doodsescaders was veel groter dan van de Farc. De 'bijdrage' van de Verenigde Staten bestaat al jaren uit het massaal geld pompen in het Colombiaanse leger. Kwestie van het conflict verder in stand te houden... Dat is dan ook de VS ten voeten uit.

Kosovo de nieuwste Amerikaanse kolonie?

Ik ben er wat laat mee - de actualiteit heeft het onderwerp weer achter ons gelaten. Kosovo verklaarde zich op 17 februari eenzijdig onafhankelijk. Maar de vraag blijft of al de etnische minderheden in het oude Kosovo de zelfde rechten gaan genieten als dewelke ze hadden onder het oude Joegoslavië en zelfs onder het Servische bewind. Want die minderheden dat zijn er nogal wat: Bosniaks, Goran, Roma, Turken, Ashkali, Egyptenaren (!) en natuurlijk de Serviërs. Allen leefden redelijk vreedzaam samen met de Albanese meerderheid. Die vreedzame samenleving kwam ten einde met de komst van de Albanese nationalistische verzetsbeweging UCK en vooral met de Amerikaanse plannen met het gebied. De fameuze pijplijn met de Kaspische zee die via Albanië-Macedonië-Bulgarije een alternatief traject moet vormen voor de Europese pijplijn langs Oostenrijk en dan het enorme Camp Bondsteel dat sinds eind jaren '90 over die route moet waken... Kan het nog duidelijker?

Ik herinner me nog de bombardementen die Clinton tijdens de laatste jaren van de oorlog over Servië joeg. Was dat nu echt nodig vroeg ik me toen af. En ook toen viel voor een aantal waarnemers de puzzelstukjes al in elkaar. Vooral de link met het eeuwige Halliburton (het bedrijf van Dick Cheney) dat de contracten voor onder meer de opbouw van Camp Bondsteel al ruim op voorhand op zak had.

Ik blijf mijn twijfels hebben bij elke staat die op etnische breuklijnen is gegrondvest, kijk naar Israël... Maar voor de Amerikaanse belangen moet nog steeds alles wijken. Lenora Foerstel van Global Research citeert in haar interessante analyse "Yugoslavia, Camp Bondsteel and the Caspian Sea" Chalmers Johnson, auteur van “America’s Empire of Bases,” waarin die zegt: “Once upon a time, you could trace the spread of imperialism by counting up colonies,” says Johnson. “America’s version of the colony is the military base.” Voor Foerstel is Kosovo een soort Amerikaanse kolonie. Het zou de nieuwbakken Kosovaren wel eens zuur kunnen opbreken.

A mighty heart: teleurstellend

Zaterdagavond A mighty Heart gezien op dvd. De film kon ons niet overtuigen. Het gaat over de dood van Daniel ("Danny") Pearl, een Amerikaans journalist in Pakistan. Samen met zijn vrouw Mariane, een franse Journaliste, versloegen ze de Amerikaanse invasie na 9/11 en bleven het land daarna volgen vanuit Karachi. In januari 2002 regelde Pearl, die werkte voor de Washington Post, een interview met een zekere Sheik Gilani. Op de afgesproken dag liet hij zich met een taxi naar de plaats van de afspraak voeren. Hij keerde nooit terug. Op 1 februari werd hij onthoofd door zijn ontvoerders.

Ja, de film geeft een realistisch relaas van de feiten - daar pakken ze nogal mee uit. Maar over het echte waarom van de moord en vooral meer context over de situatie in Pakistan kom je niet veel te weten. Je wordt ook nogal afgeleidt door de constant getuite botox-lippen van de zwangere Angelina Jolie. Die levert een niet onverdienstelijke acteerprestatie maar trekt wel de hele aandacht van de film naar haar toe zonder dat het verder veel oplevert. Waarom de film "A mighty heart" heet? Waarom is "Danny" Pearl die naam waard? Je komt het niet te weten. Er wordt niet verteld wat hij er precies deed. De titel is dan ook een beetje vreemd gekozen. Je kan veronderstellen dat Daniel Pearl met veel goede intenties werkte, maar wat dan precies zijn verdiensten waren wordt niet verklaard. Alleen op het einde de suggestie dat hij vermoord is omwille van zijn jood-zijn waarvoor hij vrij en vrank uitkomt in het youtube-achtige filmpje. Ja, natuurlijk, dat is ook weer makkelijk verklaard.