woensdag, november 05, 2008

Obama, de morning after.

[Reactie op "Obama blogging uit New York" van Gie Goris]

Beste Gie,

Bedankt voor je 'morning after'-dosis realiteitszin. Het was nodig. Zelfs voor een nuchtere Europeaan is het moeilijk onbewogen te blijven bij het enthousiasme van de gewone Amerikaan en de draagwijdte en de betekenis van Obama's overwinning. Onwillekeurig moet ik terugdenken aan de Zuid-Afrikaanse omwentelling in 1994. Ik was toen zelf kort na de machtsoverdracht aan Mandela in het land en de hoop hing als een electrische lading in de lucht. Wel wil ik absoluut de twee figuren - Obama en Mandela - niet vergelijken. Mandela was een echte luis in de pels van het reactionaire apartheidsregime. Ik denk dat Barack Obama ideologisch veel meer op de lijn zit van een Amerikaanse traditie. Als hij het in zijn overwinningsspeech heeft over de droom van de 'founding fathers' verwijst hij dan naar de letterlijke tekst van de onafhankelijkheidsverklaring met de beroemde en inspirerende zin "all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness?" Of heeft hij het over het elitaire project dat eerst en vooral de status quo wil bewaren en ten allen prijze de belangen van een kleine elite wil vrijwaren? In de VS is de geschiedenis altijd al een kweekbodem voor pattriotisme geweest en dat pattriotisme verzekert de steun van de middenklasse voor het regime. Het tweepartijensysteem is daar een essentieel element van, omdat het de illusie van keuze creeërt.
Wat er nu gebeurt kan je dan ook plaatsen in de traditie - de middenklasse is door de financiële crisis rechtstreeks geraakt en kiest voor de man die verandering belichaamt. Dat effect gecombineerd met een onderklasse aan armen die zich voor het eerst in zeer lange tijd (wellicht zelfs voor het eerst) aangesproken voelt door het charisma en de kleur van Obama.
Nu goed, toch maar hopen dat de man iets zal doen voor de 24 miljoen extreem armen in zijn land, dat hij het militarisme van de States afzwakt (onwaarschijnlijk) en het multilateralisme weer gaat belijden. Gaat hij zijn eerdere uitspraak over Jeruzalem (die noemde hij "de hoofdstad van Israël") tegen spreken? Zal hij zijn klimaatplannen echt uitvoeren? Enzovoort enzovoort.
Laat ons hopen dat we ditmaal echt een leidersfiguur hebben aan het stuur van de VS die van deze crisistijd een kantelmoment wil maken, ten goede.